Το Κίνημα ΑΛΜΑ – Πολίτες για την Κύπρο κατέθεσε σήμερα ένα σύνολο προτάσεων με στόχο «τη ριζική αναθέσμιση της χώρας και τη συγκρότηση ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκού και αξιόπιστου κράτους που θα λειτουργεί προς όφελος των πολιτών και των πραγματικών τους αναγκών».
Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, «η δέσμη προτάσεων περιλαμβάνει καινοτόμες εισηγήσεις και πρακτικές αλλαγές σε όλους τους βασικούς πυλώνες του πολιτειακού συστήματος – εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, ανεξάρτητους θεσμούς, δημόσια διοίκηση και τοπική αυτοδιοίκηση – με στόχο την ενίσχυση της αξιοκρατίας, της αποτελεσματικότητας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας προς όφελος της κοινωνίας».
Αυτούσια η ανακοίνωση αναφέρει:
Το ΑΛΜΑ – Πολίτες για την Κύπρο καταθέτει σήμερα μια τολμηρή και ολοκληρωμένη δέσμη θεσμικών μεταρρυθμίσεων, με σκοπό τη ριζική αναθεμελίωση της χώρας και τη δημιουργία ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκού και αξιόπιστου κράτους που θα υπηρετεί τους πολίτες και τις πραγματικές τους ανάγκες, αντί να εξυπηρετεί συμφέροντα του κομματικού κατεστημένου και τις πελατειακές σχέσεις του παρελθόντος.
Η δέσμη προτάσεων περιλαμβάνει ρηξικέλευθες ιδέες και πρακτικές αλλαγές σε όλους τους βασικούς πυλώνες του πολιτειακού συστήματος (εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, ανεξάρτητους θεσμούς, δημόσια διοίκηση και τοπική αυτοδιοίκηση) για την προώθηση της αξιοκρατίας, της αποτελεσματικότητας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας προς όφελος της κοινωνίας.
Η κεντρική φιλοσοφία των προτάσεών μας στοχεύει σε μια βαθιά επαναθεμελίωση της θεσμικής λειτουργίας του κράτους, με συγκεκριμένες τομές και εφαρμόσιμες λύσεις που ενισχύουν το κύρος και την αξιοπιστία των θεσμών, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη των πολιτών, ώστε:
- Η εκτελεστική εξουσία να απαλλαγεί από τον υπερ-συγκεντρωτισμό και τις υπερεξουσίες του Προεδρικού αξιώματος.
- Η Βουλή να υπερβεί τα στενά κομματικά κριτήρια στη λήψη αποφάσεων, στον κοινοβουλευτικό έλεγχο και στην παραγωγή νομοθετικού έργου.
- Η Δικαιοσύνη να λειτουργεί με ταχύτητα, αξιοπιστία και ανεξαρτησία, διασφαλίζοντας ασφάλεια δικαίου και εμπνέοντας εμπιστοσύνη στους πολίτες.
- Οι ανεξάρτητοι θεσμοί να αποκτήσουν πραγματική ανεξαρτησία και να λειτουργούν ως ισχυρά θεσμικά αντίβαρα και αποτελεσματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί.
- Η Διοίκηση να απο-πολιτικοποιηθεί και να καταστεί αποδοτική και παραγωγική, ενώ η κυβερνητική εξουσία να επικεντρωθεί στη στρατηγική δράση για το κοινό καλό.
Οι βασικές έννοιες που διατρέχουν τη δέσμη προτάσεων περιλαμβάνουν: λογοδοσία, διαφάνεια, θεσμικά αντίβαρα, αξιοκρατία, επαγγελματισμός, εμπιστοσύνη, θεσμική μνήμη και μάθηση, αποτελεσματικότητα.
Ενδεικτικά, οι προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Θεσμοθέτηση μηχανισμού αυξημένης πολιτικής λογοδοσίας και παύσης του Προέδρου της Δημοκρατίας, βασισμένου στο αμερικανικό μοντέλο, για λόγους πέραν των συνταγματικά προβλεπόμενων (π.χ. κατάχρηση εξουσίας για προσωπικό όφελος ή εις βάρος του κράτους).
- Αλλαγή της διαδικασίας διορισμού ανεξάρτητων αξιωματούχων και δικαστών από τον Πρόεδρο, ώστε οι διορισμοί να γίνονται μέσω Γνωμοδοτικού Συμβουλίου και έγκρισης από τη Βουλή, εξασφαλίζοντας διαφάνεια, αξιοκρατία και θεσμικό έλεγχο.
- Αποκλεισμός διορισμού σε ανώτατες θέσεις ανεξάρτητων αξιωματούχων για πρόσωπα που κατείχαν πολιτική ή κομματική θέση τα τελευταία 7 χρόνια, με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και αποκομματικοποίησης των θεσμών.
- Αλλαγή της διαδικασίας διορισμού Υπουργών, με δημόσια ακρόαση στη Βουλή και δυνατότητα έγκρισης ή απόρριψης των υποψηφίων.
- Εισαγωγή «Συμβολαίου Διακυβέρνησης» για κάθε Υπουργό, με σαφείς προγραμματικούς στόχους, χρονοδιαγράμματα και δείκτες απόδοσης.
- Διαχωρισμός πολιτικής και διοικητικής λειτουργίας, ώστε οι Υπουργοί να επικεντρώνονται στον επιτελικό σχεδιασμό και η εκτέλεση να ανατεθεί στη δημόσια διοίκηση, μετατοπίζοντας την κουλτούρα από το «εξυπηρετώ» στο «θεσπίζω, ελέγχω, αξιολογώ».
- Θεσμοθέτηση ή επέκταση Κώδικα Δεοντολογίας για Πρόεδρο, Υπουργούς και Βουλευτές, με εισαγωγή Επιτρόπου Δεοντολογίας.
- Θέσπιση περιορισμένης αστικής ευθύνης Υπουργών για σοβαρές παραλείψεις ή καταχρηστικές πράξεις, με αυστηρά κριτήρια προστασίας.
- Υποχρεωτική παρουσία και λογοδοσία Υπουργών και ανεξάρτητων αξιωματούχων ενώπιον της Βουλής, με απάντηση σε ερωτήσεις και προσκόμιση στοιχείων εντός 30 ημερών.
- Δικαίωμα της Βουλής να ζητά τη σύσταση Ερευνητικών Επιτροπών.
- Άρση της απόλυτης απαγόρευσης για προτάσεις νόμου με μικρή αύξηση δαπανών.
- Διευκόλυνση πρόσβασης πολιτών στη Δικαιοσύνη, δημιουργία ανεξάρτητου μηχανισμού παραπόνων και ενίσχυση εξωδικαστικών ελέγχων.
- Διαχωρισμός εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και μεταφορά διωκτικών αρμοδιοτήτων στον Γενικό Δημόσιο Κατήγορο.
- Παραχώρηση ανακριτικών εξουσιών στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς.
- Διασφάλιση οικονομικής ανεξαρτησίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
- Αναμόρφωση ΕΔΥ με αυξημένα κριτήρια διαφάνειας, αξιολόγησης και λογοδοσίας.
- Εκσυγχρονισμός Δημόσιας Υπηρεσίας με στρατηγικό σχεδιασμό, δείκτες απόδοσης, λογοδοσία στελεχών και σύγχρονα συστήματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού.
- Σύγχρονη εταιρική διακυβέρνηση για ημικρατικούς οργανισμούς, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΟΣΑ.
Εν κατακλείδι, η χώρα χρειάζεται βαθιές θεσμικές αλλαγές, όχι ημίμετρα ή επιφανειακές επικοινωνιακές βελτιώσεις. Απαιτείται μια ειρηνική επανάσταση σε όλους τους τομείς, με νέα θεσμική αρχιτεκτονική που θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, θωρακίζοντας το κράτος από διαφθορά, αναξιοκρατία και αυθαιρεσία της εξουσίας.
Η Κύπρος δεν μπορεί να πορεύεται με θεσμούς σχεδιασμένους για άλλη εποχή. Σε μια εποχή καταιγιστικών αλλαγών και αβεβαιότητας απαιτούνται σύνθετοι τρόποι διακυβέρνησης και αναβαθμισμένη θεσμική λειτουργία. Αξιοπιστία, εμπιστοσύνη, λογοδοσία, ισότητα, αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα αποτελούν τη βάση για μια πατρίδα που εμπνέει περηφάνεια.
Η επιτυχία αυτής της μεταρρύθμισης προϋποθέτει αλλαγή νοοτροπίας σε όλα τα επίπεδα και ευρεία κοινωνική και πολιτική σύμπνοια. Το ΑΛΜΑ θα προωθήσει διάλογο με την κοινωνία των πολιτών, καλώντας όλους να συμμετάσχουν στη δημιουργία ενός ευρέος κοινωνικού και πολιτικού μετώπου μεταρρύθμισης για την αναθέσμιση της χώρας, ώστε η Κύπρος να αποκτήσει θεσμούς που εμπνέουν εμπιστοσύνη, υπερηφάνεια και υπηρετούν τον πολίτη.
Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Κινήματος.
